پیامبر اکرم (صلّی‌‌الله علیه وآله وسلّم)، قهرمان عبودیّت (1)

بسم الله الرحمن الرحیم
سخنرانی استاد فروغی (سلّمه الله)
بمناسبت ولادت پیامبر اعظم (صلی الله علیه وآله)، 1388
بخش اوّل

امروز مصادف است با ولادت اشرف کل کائنات سید وُلد آدم حضرت ختمی‌مرتبت(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم)؛ پیامبر(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم) در میان ابناء بشر قهرمان «عبادت» و «عبودیت» است؛ عبد محض خداست! در قرآن الگوهایی برای تربیت انسان معرفی شده است، و بیان شده که چگونه این الگوها حساب و حصار طبیعت را شکسته‌اند.
قرآن می‌فرماید: پیامبر(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم) الگوی مطلق است برای همه موحدان عالم، «لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَکَرَ اللَّهَ کَثیرا»[1] هر کسی طالب است، امید به خدا و لقاء او و یوم الاخره دارد و هر که ذاکر خداست، به او می‌گوییم: «لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَهٌ حَسَنَهٌ» به دنبال پیامبر(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم) بیایید.

برو اندر پی خواجه به اسراء         تفرج کن همه آیات کبری

پیامبری که اردوگاهش «لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا» است. گاهی عده‌ای را به اردوگاه می‌برند تا چیزهای تازه­ای ببینند. پیامبر(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم) را به اردوگاه خصوصی بردند، چرا؟ «لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا» بخاطر اینکه آیات را شهود کند. چرا حضرت توانست بدان جا برود؟ فرمود: «سُبْحانَ الَّذی أَسْرى‏ بِعَبْدِه»[2] علت پرواز، «عبودیت» است، تعبد و بندگی اوست. بدون بندگی انسان را بالا نمی‌برند. پیامبر(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم) در زندگی‌اش هرچه دارد، شأنی از شئون بندگی اوست. او آینه عبودیت برای همگان است. تمام کمالات پیغمبر(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم) که به بعضی از آن‌ها در قرآن اشاره شده و من هم اشاره می‌کنم، در سایه عبودیت به حضرت داده شده است.
خداوند در قرآن به چندین ویژگی پیامبر اکرم(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم) اشاره کرده است:

1. خلق عظیم پیامبر(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم)

چرا خلق حضرت، «عظیم» است؟ چون در محدوده ماده نیست. انسان در محدوده ماده کوچک می‌شود، چرا که دنیا کوچک است و سینه‌ انسان تنگ می‌شود، فکرش کوچک شده و دیدش محدود می‌گردد؛ چنین انسانی نمی­تواند به «خلق عظیم» برسد. خداوند خطاب به رسول اکرم(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید: «وَ إِنَّکَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظیم»[3] این عظمت خُلق او از عظمت «عبودیت» اوست، شعبه‌ای از عبودیت و بندگی اوست. چشمه، بندگی است و بندگی یعنی «فقر»

2. پیامبر رحمت

قرآن می­فرماید: «رَحْمَهً لِلْعالَمین»[4] انسان به اندازه بندگی‌اش می‌تواند برای دیگران رحمت باشد، تا زمانی که انسان بنده نیست، رحمت نیست؛ چون به خودش رحم نکرده تا به دیگران رحمت کند. هر که در مسیر عبودیت قدم برنداشته، در حق خودش محبتی نکرده تا به دیگران هم محبتی کند.
پیامبر(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم) «رَحْمَهً لِلْعالَمین» است، «رحمه للعالمین» یعنی ذره ذره عالم وجود از دست او رزق می‌خورند؛ رزق وجود! همه از او گرفته‌اند! پدر هستی و آفرینش است.
سعه وجودش را ببینید! بال‌های رحمت او، تمام عالم را فراگرفته است. همه زیر پر و بال پیامبر(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم) نشسته‌اند.

احمد ار بگشاید آن پر جلی          تا ابد مدهوش ماند جبرئیل

جناب جبرئیل هم زیر پر رحمت او نشسته است. تمام ملک و ملکوت زیر پر رحمت او نشسته­اند چرا که محل تجلّی رحمت خداوند تبارک و تعالی است. بر همه ولایت دارد. با عبودیت محضه است که «ولایت تامه» حاصل می‌شود. گفته‌اند: «عزّ ربوبیت را در سایه ذُلّ عبودیت می‌شود رؤیت کرد.» اگر انسان به ذلّ عبودیت برسد و در مقابل پروردگار ذلیل شود، عزّ ربوبیت در او تجلّی پیدا می‌کند. «الْعُبُودِیَّهُ جَوْهَرٌ کُنْهُهَا الرُّبُوبِیَّه»[5] این را در پیغمبر(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم) می‌بینیم، بنابراین پیامبر اکرم(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم) الگوی حیات ماست.
همه را به این مقام می‌خوانند و همه را دعوت می‌کنند، نگویید نمی‌توانیم! کسی که الگوی شماست آمده، توانسته! شما هم می‌توانید، او را همراهی کنید. «برو اندر پی خواجه»

3. نرم­خو بودن پیغمبر(صلی‌‌الله علیه و آله و سلم)

«فَبِما رَحْمَهٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُم»[6] تو نرم‌خو هستی، رحمت خداوند بر تو تجلّی کرد و نرم‌خو شدی، خشن نیستی. برای مردم نرم‌خو شدی و همه را جذب کردی! نیروی نرم بودن، جاذبه می­آورد و همه را دور آدم جمع می‌کند.

ادامه دارد…

تهیه و تنظیم: گروه تحقیقی پژوهشی فروغ توحید

—————————————————————-
[1]. احزاب/21
[2]. اسراء/1
[3]. قلم/4
[4]. انبیاء/107
[5]. مصباح الشریعه، ص 7
[6]. آل­ عمران/159